Jingle bells, jingle bells, jingle all the way. Oh what fun it is to say a "nieuw regime van za

* * *

Gaan we wachten op Godot of gaan we door? We gaan blijven wachten, want Godot heeft beloofd dat hij zou komen. We kunnen dan ook niet zomaar weggaan.

* * *

De inwerkingtreding van de ‘Pandwet’ was initieel voorzien voor 1 januari 2014, maar werd uitgesteld tot 1 januari 2017. Het Koninklijk Besluit dat het zogenaamde pandregister moest vormgeven, bleef uit.

Met een wetsontwerp van 4 november 2016 wordt de inwerking van de Wet opnieuw uitgesteld tot uiterlijk 1 januari 2018.

Was het het wachten waard? En nog meer van tel… Wat verandert dit voor uw onderneming?

* * *

De toekomstige Wet Roerende Zekerheden (Pandwet) betekent een revolutie inzake eigendomsvoorbehoud, retentierecht en pand op roerende goederen.

1.

Zijn uw algemene voorwaarden voorzien van een bepaling dat de eigendom van uw goederen pas overgaat bij volledige betaling van de prijs?

Hoogstwaarschijnlijk wel, ook al heeft deze bepaling in de praktijk vaak weinig zin. De betreffende goederen dienen zich immers nog in natura te bevinden bij de schuldenaar. Met andere woorden: de goederen moeten nog identificeerbaar zijn.

Met de Wet Roerende Zekerheden wordt de positie van de schuldeisers aanzienlijk versterkt.

De vereiste van identificeerbaarheid wordt verlaten. Behalve indien anders overeengekomen, is de partij die de goederen verwerft, gerechtigd de goederen te gebruiken. Indien de goederen, aldus worden verwerkt, vermengd of vervangen, blijft het eigendomsvoorbehoud bestaan.

Wenst u dat het eigendomsvoorbehoud zijn uitwerking kan hebben, dan is het wel cruciaal dat één en ander schriftelijk overeengekomen werd voorafgaand aan de levering.

Het eigendomsvoorbehoud dient voor zijn geldigheid noch voor zijn tegenwerpelijkheid te worden geregistreerd in het pandregister (zie verder). Het toekomstig artikel 71, titel XVII, boek III van het Burgerlijk Wetboek maakt echter wel melding van een facultatieve registratie van het beding van eigendomsvoorbehoud. Het betreft de hypothese dat de koop betrekking heeft op roerende goederen die onroerend worden door incorporatie. In zo’n geval kan een conflict ontstaan met een hypothecaire schuldeiser. Om dit conflict te beslechten bepaalt dit artikel 71 dat de rechten van de onbetaalde verkoper behouden blijven indien hij tot registratie van zijn eigendomsvoorbehoud is overgegaan.

U zal daarenboven ook niet verwonderd zijn dat uw leasingsovereenkomsten in de toekomst zullen worden opgenomen in het pandregister.

2.

Daarnaast werden er ook wijzigingen doorgevoerd met betrekking tot het retentierecht.

Typevoorbeeld is de garagist die een wagen gestald laat tot betaling van de factuur voor de herstelling. Dergelijk retentierecht verschafte de garagist echter nog geen voorrecht om zich bij voorrang te laten betalen uit de opbrengst van de verkoop van de betreffende zaak.

De Nieuwe Wet Roerende Zekerheden komt hieraan tegemoet.

Het retentierecht wordt expliciet geregeld en is tegenstelbaar in het kader van een faillissement of een andere vorm van samenloop bij de schuldenaar. Bovendien verkrijgt de schuldeiser thans een preferentieel recht om te worden betaald uit het bezwaarde goed.

3.

Een pand op roerende zaken ging steeds gepaard met een werkelijke buitenbezitstelling, met uitzondering voor het pand op de handelszaak.

Met de nieuwe Wet zal het bezitloos pandrecht worden veralgemeend.

Voor de vestiging van het pand volstaat een overeenkomst tussen partijen. Er zijn wettelijk verplichte vermeldingen, in het bijzonder de nauwkeurige omschrijving van de bezwaarde goederen, de gewaarborgde schuldvorderingen en het maximaal bedrag ten belope waarvan de schuldvorderingen gewaarborgd zijn. Daarnaast zijn er moduleringen mogelijk in het voordeel van de schuldeiser, zoals het recht om zich de goederen toe te eigenen in geval van niet-betaling.

Sensationeel is de invoering van een pandregister waarin partijen zelf het pand kunnen inschrijven teneinde het tegenstelbaar te maken aan derden. Dit pandregister zal voor eenieder zal toegankelijk zijn (en niet enkel voor bepaalde categorieën zoals in eerdere ontwerpen werd voorzien).

Het wetsontwerp verduidelijkt hier heel mooi het doel van het pandregister, met name een optimale informatieverschaffing over het bestaan van zakelijke zekerheidsrechten is van belang voor eenieder die krediet (in welke vorm dan ook bijvoorbeeld via uitstel van betaling) wenst te verschaffen ten einde de kredietwaardigheid van zijn schuldenaar na te gaan. Dit belang strekt ook verder, met name voor de potentiële schuldeiser die de omvang van zijn verhaalsrechten moet kunnen inschatten alvorens bijvoorbeeld beslag te leggen, of voor potentiële kopers van de bezwaarde goederen.

Let wel op, deze registratie zal evenwel niet kunnen worden gebruikt om het pand op schuldvorderingen tegenstelbaar te maken aan derden. Daarvoor blijft de bestaande kennisgeving vereist. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat het nieuwe pandrecht aanleiding zou geven tot het verzwaren van bestaande formaliteiten (dit zou tevens strijdig zijn met de basisidee de kredietverlening te stimuleren).

Belangrijk is ook dat in de nieuwe Wet Roerende Zekerheden de uitwinning van het pand op drastische wijze wordt vereenvoudigd. Voortaan hoeft de schuldeiser hiervoor niet meer a priori naar de rechtbank maar kan hij zelf tot uitwinning overgaan. Enkel indien betwisting zou ontstaan, is er een a posteriori controle door de beslagrechter voorzien.

Besluit

De lang verwachte inwerkingtreding van de Wet is bijna een feit. De Wet is zowel voor schuldeisers als schuldenaars een stap voorruit. Voor de schuldenaar ontstaan er interessante mogelijkheden tot alternatieve financiering en schuldeisers staan opnieuw sterker in hun schoenen.

Let wel, zorg ervoor dat alles tijdig is geformaliseerd en de overeenkomst een sluitend geheel vormt. In het negatieve geval zal het wachten op uw centen aanvoelen als wachten op Godot.